Γράφει ο Λευτέρης Μιχελάκης
"Στην καθημερινότητά μας θεωρούμε ότι η δεξιοτεχνία είναι που καθορίζει την οδηγητική ικανότητα και τίποτα άλλο. "
Όταν μιλάμε για την εκπαίδευση των οδηγών, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι μέρος της γενικότερης παιδείας τους.
Στην καθημερινότητά μας θεωρούμε ότι η δεξιοτεχνία είναι που καθορίζει την οδηγητική ικανότητα και τίποτα άλλο.
Αν για παράδειγμα μάθουμε καλά τον χειρισμό του οχήματος, δεν
χρειαζόμαστε τίποτα περισσότερο και είμαστε έτοιμοι και ικανοί να
κυκλοφορήσουμε στο δρόμο.
Δεν πάσχουμε όμως από οδηγητική ικανότητα-χειρισμό, πάσχουμε από
κυκλοφοριακή συμπεριφορά, που είναι μέρος της γενικότερης συμπεριφοράς
μας.
Η διαμόρφωση του χαρακτήρα ενός ατόμου ως μέλος του κοινωνικού
συνόλου είναι αυτό που καθορίζει την καθημερινή συμπεριφορά του σε όλες
τις κοινωνικές εκφάνσεις της ζωής του.
Ένα οξύθυμο και αγενή, άτομο θα είναι παντού οξύθυμο και αγενή, είναι
ιδιαίτερα εμφανή όμως στην δύσκολη κυκλοφοριακή κατάσταση ενός δρόμου
παρά στην σιωπή του γραφείου.
Η παιδαγωγική ικανότητα της κοινωνίας και των θεσμών που την
αποτελούν, έχει ως ανταμοιβή ενάρετους πολίτες. (Ο άνθρωπος δεν επιλέγει
να είναι ενάρετος για χάρη του εαυτού του μόνο αλλά και για το
κοινωνικό σύνολο μέσα στο οποίο είναι και ο ίδιος υποχρεωμένος να ζει.)
μας λέει ο Αριστοτέλης.
Η οδική ασφάλεια βασίζεται πάνω σε μια αρχή: Τον σεβασμό του άλλου και της ιδιαιτερότητάς του.
Ο σεβασμός είναι μια πράξη αμφιμονοσήμαντης αντιστοιχίας ανάμεσα σ’
αυτόν ή αυτό που προκαλεί τον σεβασμό και σ’ αυτόν που σέβεται.
Σεβόμαστε τις αξίες, γι αυτό σεβόμαστε τον άνθρωπο που φέρει την αξία της ζωής.
Αν έχουμε μάθει να σεβόμαστε τους ανθρώπους, θα τους σεβόμαστε όπου
κι αν είναι. είτε στο δρόμο είτε στο γραφείο είτε στο χωράφι, στο
καφενείο ή όπου αλλού.
Η πόλη μας για παράδειγμα, μας προκαλεί τον σεβασμό γι αυτό που μας
προσφέρει καθημερινά ή για την ιστορία της και εμείς την σεβόμαστε ή το
αντίθετο.
Πόσο αλήθεια σεβόμαστε την ιστορία 12 περίπου αιώνων της πόλης μας άρχοντες και Λαός;
Τα σοκάκια του (Χάντακα, Κάντια, Μεγάλου Κάστρου) καταφέραμε να τα
γεμίσουμε αυτοκίνητα, τα νέα μνημεία, εκτοπίζοντας τους ανθρώπους,
αλλάζοντας την ιστορική φυσιογνωμία της πόλης.
Ένα πολιτικοοικονομικό σύστημα που καλλιεργεί, επιδοκιμάζει,
κατευθύνει εν πολλοίς την παραβατικότητα, την ανομία και
εμπορευματοποιεί το δημόσιο αγαθό, απομακρύνει τον σεβασμό και προάγει
την εχθρότητα.
Δεν πειράζει που δεν έχεις ελιές και λάδι ούτε για το καντήλι, δικαιούσαι όμως επιδότηση και μπράβο που την παίρνεις.
Δεν χρειάζεται να έχεις αμπέλια, ξεπάτωσε τα και εμείς θα σου δώσουμε
επιδότηση να πάρεις ένα 4χ4 ή BMW μαύρη να την παρκάρεις στο πεζοδρόμιο
στη Δικαιοσύνης!... Την άλλη χρονιά θα πάρεις και καλάσνικοφ.
Η λειτουργία του Ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος αντί να
προσελκύει τους νέους, τους αποστρέφει καθημερινά, με κύρια αιτία την
απαξίωση της γνώσης και του δημόσιου σχολειού, που θεωρείται ως αναγκαίο
αλλά ανούσιο πέρασμα για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την ανάδειξη
της παραπαιδείας ως κύριου εκπαιδευτικού φορέα, όχι απαραίτητα γνώσης,
αλλά οπωσδήποτε απαραιτήτου εργαλείου για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο.
Έπαθα «πολιτιστικό σόκ!» μου ανέφερε μαθήτριά μου, έκπληκτη ακόμα,
πριν από επτά χρόνια που πήγα να σπουδάσω στην Καλαμάτα. Καφετέριες της
πλάκας!! ένα club της προκοπής δεν υπήρχε!! Ευτυχώς τώρα έχει!!
Η αγωγή του ανθρώπου είναι μία. Εξειδικεύεται μονάχα για τις
απαιτήσεις συγκεκριμένων λειτουργιών όπως είναι η οδήγηση, γεγονός που
τον βοηθάει να είναι ασφαλέστερος, αυτός και οι άλλοι χρήστες των οδών
κατά την διάρκεια αυτής της λειτουργίας.
Υπερτιμούμε και χρεώνουμε παραπάνω ευθύνες των αναλογούντων, σε μία
αφηρημένη έννοια που την ονομάζουμε «κυκλοφοριακή αγωγή». Είναι θέμα
διδασκαλίας και πόσες ώρες να χρειάζεται κανείς για να κατανοήσει ότι
δεν παρκάρουμε πάνω στη ράμπα των ΑΜΕΑ; π.χ.
Είναι γνωστό τοις πάσι ότι το σύστημα εκπαίδευσης- εξέτασης υποψηφίων οδηγών καμία σχέση δεν έχει με την οδική ασφάλεια.
Είναι ένα σύστημα με δύο όψεις: η μία όψη είναι αυτή του
τυπολατρικού-γραφειοκρατικού, αυτήν έχουμε εδώ στο Ηράκλειο στη Κρήτη
γενικότερα, που ταλαιπωρεί υποψήφιους οδηγούς, εκπαιδευτές, υπαλλήλους
των υπηρεσιών των διευθύνσεων μεταφορών και η άλλη της απόλυτης
διαφθοράς «προνόμιο δαπανηρό» της πρωτευούσης και αρκετών περιοχών της
υπόλοιπης Ελλάδας και των παρεπιδημούντων ατόμων και φιλών!
Το οδηγητικό περιβάλλον, το περιβάλλον γενικότερα, εκπαιδεύει και παιδαγωγεί τους χρήστες των οδών.
Αυτή είναι μια βασική αρχή της οδικής ασφάλειας που όσο ποιο γρήγορα
την κατανοήσουμε τόσο ποιο γρήγορα θα δούμε θετικά αποτελέσματα.
Σε ένα καθαρό χώρο δυσκολεύεσαι και ντρέπεσαι να αφήσεις σκουπίδια.
Οι «κακοί και απαίδευτοι» Έλληνες οδηγοί πηγαίνουν στην Γερμανία και
είναι τυπικότατοι προσεκτικοί και ασφαλείς και επιστρέφουν! Εδώ οι
Γερμανοί τουρίστες ή οι άλλοι Ευρωπαίοι τις δύο πρώτες μέρες είναι
άριστοι προσεκτικοί και ευγενικοί την Τρίτη μέρα είναι χειρότεροι από
εμάς τι άλλαξε και για τους δύο; μα μονάχα το περιβάλλον.
Όταν λέμε ότι η εκπαίδευση των οδηγών πρέπει να ξεκινά από το σχολείο τι ακριβώς εννοούμε;
Πολύ συχνά επικαλούμαστε αυτή την άποψη, χωρίς ωστόσο να ξέρουμε με ακρίβεια τι θέλουμε.
Είναι λογικό να επικαλούμαστε την βοήθεια του εκπαιδευτικού μας
συστήματός, αλλά την επικαλούμαστε λανθασμένα και η λανθασμένη επίκληση
θα δώσει λανθασμένη στήριξη και ασφαλώς δεν θα έχει το αποτέλεσμα που
αναμένουμε.
Η εκπαίδευση ασφαλώς και μπορεί να βοηθήσει, στοχεύοντας να
καταστήσει κοινωνούς των αξιών της ανθρωποκεντρικής κοινωνίας τους
μετέχοντες στην εκπαίδευση.
Σε μια παγκόσμια όμως κοινωνία που όχι μόνο ανθρωποκεντρική δεν
είναι, αλλά η ανθρώπινη αξιοπρέπεια αντιμετωπίζεται σαν σκουπίδι, όταν η
ανεργία των νέων αγγίζει ή ξεπερνάει το 30% όταν η ανθρώπινη εργασία
κοστολογείται 400 ευρώ, όταν οι πολεμικές συγκρούσεις, η πείνα και η
φτώχεια μαστίζουν τον κόσμο, όταν στη χώρα μας 6,3 εκατομμύρια άτομα,
στοιχεία του 2013 ζουν υπό το καθεστώς φτώχειας, ή υπό την απειλή της
φτώχειας λόγω υλικών στερήσεων και ανεργίας, τι μπορεί να περιμένει
κανείς γι αυτό το τεράστιο πρόβλημα της οδικής ασφάλειας και από ποιούς;
Αν δεχτούμε τον όρο η «κοινωνία της κυκλοφορίας», θα μπορούσαμε να την διαχωρίσουμε από τα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα;
Ασφαλώς όχι και εδώ ακριβώς είναι η παγίδα του προβλήματος.
Η οδική κυκλοφορία είναι αναπόσπαστο κομμάτι που στηρίζεται και
στηρίζει την καταναλωτική παγκόσμια κοινωνία. Από αυτή την «κοινωνία της
κυκλοφορίας» τρισεκατομμύρια κέρδη αποκομίζουν κάθε χρόνο οι ισχυροί
των αυτοκινητοβιομηχανιών, των πετρελαίων και όλων αυτών που συμμετέχουν
στην λειτουργία της αυτοκίνησης.
Οι θετικές πλευρές της αυτοκίνησης που είναι πάρα πολλές, δυστυχώς
πνίγονται στο αίμα των εκατομμυρίων νεκρών και τραυματιών από τροχαίες
συγκρούσεις που μόνο η λελογισμένη χρήση της αυτοκίνησης θα
περιορίσει.
Κλείνοντας αυτή την παρέμβαση να τονίσω ότι η οδική ασφάλεια είναι το
μεγαλύτερο παγκόσμιο πρόβλημα, αμιγώς πολιτικό και τούτο επιβεβαιώνεται
από τη έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που μας προειδοποιεί ότι
το 2030 θα τριπλασιαστούν τα θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα παγκοσμίως
φτάνοντας το 1300000 νεκρούς τον χρόνο.
Ως πολιτικό ζήτημα λοιπόν μόνο με πολιτικές αποφάσεις μπορεί να
λυθεί. Εμείς απλά μπορούμε να αναδείξουμε τις διαστάσεις του και να
παλέψουμε για να γίνουν κυβερνητικές πολιτικές.
..........................................
Ο σ. Μιχελάκης είναι Εκπαιδευτής Οδήγησης και Κυκλοφοριακής Αγωγής και Γεν. Γραμματέας του
Πανελλήνιου Συλλόγου Εκπαιδευτών Οδήγησης και Κυκλοφοριακής Αγωγής
..............................................................